Elektrik panolarının 3 temel amacı vardır:

Dağıtım

Elektrik panoları; giriş, dağıtım ve çıkış bölümlerinden oluşur. Panoya gelen bir adet giriş, dağıtım bölümü sayesinde ihtiyaç kadar çoklanır.

Panonun dağıtım işlevini yerine getirebilmesi için bakır bara, otomat baraları ve değişik türde dağıtım blokları kullanılır.

Kumanda

Elektrik devreleri ilk devreye girme durumlarında, kalıcı halde çalışma durumlarından farklı şekilde davranırlar. Bir yüke ilk defa enerji verilirken normalde çekeceği akımdan daha fazla akım çeker. Dolayısıyla birçok elektrik devresini kumanda etmek fişi prizden çıkarmak kadar basit değildir. Bu durum özellikle yüksek akımlı ve yüksek gerilimli devrelerde geçerlidir.

Elektrik devresini kesmek ve tekrar devreye almak için elektrik ekipmanları kullanılması gerekir. Yerinden kumanda için şalter, sigorta, motor koruma şalteri gibi ekipmanlar kullanılır. Uzaktan kumanda için ise kontaktör, röle, pako şalter gibi ekipmanlar kullanılır.

Koruma

Elektriğin yapısı gereği yaşanabilecek çeşitli arızalar vardır: Aşırı akım, toprak kaçağı, kısa devre, aşırı yüksek gerilim, aşırı düşük gerilim, gerilim darbesi vs.

Bu tarz elektrik arızaları hem personele hem de ekipmana zarar verebilir. Bu nedenle elektrik panosundaki elektrik ekipmanı olabildiğince hızlı bir şekilde yaşanan arızayı izole edip etkisiz hale getirecek şekilde devreyi kesmelidir. Birkaç örnek verelim:

Priz linyeleri 2,5mm2 kablo ile beslenir. 2,5mm2 kablonun çekebileceği max akım 20-25A civarındadır. Prizlere yapılan uzatmalarla çok sayıda cihaz bağlanır ve hepsi aynı anda çalıştırılırsa çekilen akım 20-25A’i geçebilir. Bu duruma aşırı akım denir. Bu durumda devre kesilmezse besleme kablosu yanacak ve tesisatta hasara, hatta yangına neden olabilecektir.

Örnekteki aşırı akımı kesmek için minyatür devre kesici, sigorta gibi ekipmanlar kullanılır. Akım belli bir değerin üzerine çıktığında, belli bir süre sonunda devre kesilip elektrik tesisatı korunur.

Tesisin yakınına yıldırım düşmesi durumunda oluşan yüksek gerilim darbeleri hassas elektronik cihazlara zarar verebilir. Bu şekilde olabilecek bir hasarın önüne geçmek için gerilim darbesi elektrik tesisatından ve yüklerden izole edilmelidir. Bunun için parafudr kullanılır.

Gerilim belli bir değerin üzerine çıktığında parafudrun uçları mikro saniye mertebesinde toprakla kısa devre olup darbeyi izole eder.

Elektrik ekipmanlarıyla ilgili sonraki bölümde elektrik panosunun kullanılma amacını daha detaylı bir şekilde kavrayacağız.